In de ban van een beter verleden

In de ban van een beter verleden biedt een compleet overzicht van opkomst, bloei en ondergang van de fascistische politieke partijen die Nederland heeft gekend in de periode 1923-1945. Vanaf het Verbond van Actualisten (in de jaren twintig), via de Algemeene Nederlandsche Fascisten Bond van Jan Baars en het Zwart Front van Arnold Meijer (in de jaren dertig) tot de ondergang in 1945 van de NSB van Anton Mussert passeren meer dan 60 politieke partijen en partijtjes de revue. In veel gevallen uitgebreid met specifieke biografische aandacht voor de hoofdrolspelers en de media waarin zij zich profileerden.

Waarom zagen in het interbellum vele tienduizenden Nederlanders zich als fascist? Voor een goed antwoord richt Willem Huberts zijn vizier op de jaren 1880-1920, waarin de samenleving op haar grondvesten schudde door alle wetenschappelijke en sociale innovaties, die de voedingsbodem van onvrede, onbehagen en ongenoegen vormden waarop het fascisme kon gedijen. Huberts onderzoekt bovendien welke raakvlakken er zijn tussen conservatisme, fascisme en nationaalsocialisme, en waarom het Nederlandse fascisme uiteindelijk in vrijwel al zijn doelstellingen heeft gefaald. Want anders dan in Italië en Duitsland is het Nederlandse fascisme er nooit in geslaagd zichzelf te positioneren als een brede politiek-maatschappelijke beweging.

Tot slot worden het Nederlandse en het generieke fascisme met elkaar vergeleken, met als opmerkelijke uitkomst dat de Nederlandse variant daar duidelijk van afwijkt – een tot dusver onbekend feit.

In de ban van een beter verleden is rijk geïllustreerd met veel tot dusver onbekend beeldmateriaal van fascistische politici, activisten en fascistische politieke partijen.